Με τα άρθρα 5Α, 5Β και 5Γ του Ν. 4172/2013 (Κώδικας φορολογίας Εισοδήματος, εφεξής ΚΦΕ) προβλέπονται φορολογικά κίνητρα για κατοίκους εξωτερικού, που μεταφέρουν τη φορολογική κατοικία τους στην Ελλάδα, εφόσον πληρούν τα κριτήρια που προβλέπονται στον Νόμο. Πρόκειται στην ουσία για φυσικά πρόσωπα που επενδύουν στην Ελλάδα, για συνταξιούχους και μισθωτούς-επιχειρηματίες.

Πιο συγκεκριμένα:

α) Φυσικά Πρόσωπα που επενδύουν στην Ελλάδα

Η εν λόγω κατηγορία προσώπων είναι η πρώτη για την οποία προβλέφθηκαν φορολογικά κίνητρα. Σύμφωνα λοιπόν με το άρθρο 5Α του ΚΦΕ  φυσικά πρόσωπα που μεταφέρουν τη φορολογική τους κατοικία στην Ελλάδα, μπορούν να υπαχθούν σε εναλλακτικό καθεστώς φορολόγησης του εισοδήματος τους που προκύπτει στην αλλοδαπή, εφόσον σωρευτικά: α) δεν ήταν φορολογικοί κάτοικοι της Ελλάδας τα προηγούμενα 7 από τα 8 έτη (πριν τη μεταφορά της φορολογικής κατοικίας στην Ελλάδα) και β) αποδεικνύουν ότι είτε τα ίδια ή συγγενικά τους πρόσωπα, είτε μέσω νομικής οντότητας στην οποία κατέχουν την πλειοψηφία των μετοχών ή μεριδίων, επενδύουν σε ακίνητα, επιχειρήσεις, κινητές αξίες, μετοχές ή μερίδια νομικών προσώπων με έδρα στην Ελλάδα. Κατ΄εξαίρεση, η τελευταία προϋπόθεση δεν απαιτείται για φυσικά πρόσωπα που έχουν αποκτήσει και διατηρούν άδεια διαμονής για επενδυτική δραστηριότητα στην Ελλάδα (κατά το άρθρο 16 του Ν. 4251/2014).

Το ποσό της επένδυσης πρέπει να ανέρχεται τουλάχιστον σε 500.000 ευρώ και η επένδυση θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί εντός 3 ετών από την ημερομηνία υποβολής της αίτησης για τη μεταφορά της φορολογικής κατοικίας και  την υπαγωγή στον εναλλακτικό τρόπο φορολόγησης.

Σε περίπτωση που γίνει δεκτή η σχετική αίτηση, το φυσικό πρόσωπο θα καταβάλλει κάθε φορολογικό έτος κατ΄αποκοπή το ποσό των 100.000 ευρώ, ανεξαρτήτως του ύψους του εισοδήματος που απέκτησε στην αλλοδαπή. Επίσης, έχει την δυνατότητα να αιτηθεί την επέκταση του εναλλακτικού τρόπου φορολόγησης και σε συγγενικά του πρόσωπα, οπότε θα καταβάλλεται ποσό 20.000   για κάθε συγγενικό πρόσωπο. Με την καταβολή των ανωτέρω ποσών εξαντλείται κάθε φορολογική υποχρέωση για εισόδημα που προκύπτει στην αλλοδαπή, ενώ η απαλλαγή αφορά και φόρο κληρονομιών και δωρεών περιουσίας, που βρίσκεται στην αλλοδαπή.

Η υπαγωγή στις εν λόγω διατάξεις μπορεί να έχει διάρκεια μέχρι 15 φορολογικά έτη, χωρίς τη δυνατότητα παράτασης.

β) Συνταξιούχοι

Όπως προκύπτει από το άρθρο 5Β του ΚΦΕ, φυσικά πρόσωπα-δικαιούχοι εισοδημάτων από σύνταξη στην αλλοδαπή, που: α) μεταφέρουν τη φορολογική τους κατοικία στην Ελλάδα από κράτος με το οποίο είναι σε ισχύ συμφωνία διοικητικής συνεργασίας στο τομέα της φορολογίας με την Ελλάδα και β) δεν ήταν φορολογικοί κάτοικοι Ελλάδας τα προηγούμενα 5 από τα 6 χρόνια, δύνανται να υπαχθούν σε εναλλακτικό τρόπο φορολόγησης με χαμηλό φορολογικό συντελεστή 7% επί του εισοδήματός τους από συντάξεις στην αλλοδαπή. Με την καταβολή του εν λόγω φόρου, εξαντλείται κάθε φορολογική υποχρέωση του προσώπου για το εισόδημα αυτό.

Το μέγεθος της ευνοϊκής φορολόγησης γίνεται καλύτερα αντιληπτό αν το συγκρίνουμε με τον φορολογικό συντελεστή που ισχύει για τις συντάξεις, σύμφωνα με τις γενικές διατάξεις του ΚΦΕ και που κυμαίνεται από 9% έως και 44% (για τους έχοντες εισόδημα από συντάξεις που υπερβαίνει το ποσό των 40.000 ευρώ). Αντίθετα, ο δικαιούχος  της ευνοϊκής ρύθμισης θα φορολογείται με συντελεστή 7% ανεξαρτήτως του ύψους του εισοδήματός του από σύνταξη στην αλλοδαπή με χρονική ισχύ 15 ετών.

Και στις δυο ανωτέρω περιπτώσεις εναλλακτικού τρόπου φορολόγησης σε περίπτωση μη καταβολής του συνολικού ποσού του φόρου σε οποιοδήποτε φορολογικό έτος, το φυσικό πρόσωπο παύει να υπάγεται στις ευνοϊκές διατάξεις του άρθρου αυτού και εφεξής φορολογείται για το παγκόσμιο εισόδημα του με βάσει της γενικές διατάξεις του ΚΦΕ. Επίσης, το φυσικό πρόσωπο έχει τη δυνατότητα οποτεδήποτε να υποβάλει αίτηση για την ανάκληση της υπαγωγής του στις διατάξεις των άρθρων αυτών, οπότε για το εν λόγω φορολογικό έτος (της ανάκλησης) θα φορολογηθεί σύμφωνα με τις γενικές διατάξεις του ανωτέρω Κώδικα.

γ) Μισθωτοί και επιχειρηματίες 

Η τελευταία πρόβλεψη εναλλακτικής φορολόγησης που προστέθηκε πρόσφατα στον ΚΦΕ με το άρθρο 5Γ, αφορά τη φορολόγηση εισοδήματος από μισθωτή εργασία και επιχειρηματική δραστηριότητα που προκύπτει στην Ελλάδα. Με το άρθρο αυτό παρέχονται φορολογικά κίνητρα σε φυσικά πρόσωπα να έρθουν να εργαστούν και να ανοίξουν τις επιχειρήσεις τους στην Ελλάδα, με προφανή σκοπό τον επαναπατρισμό Ελλήνων και όχι μόνο, που κατά τη διάρκεια της κρίσης μετέφεραν τη φορολογική τους κατοικία στο εξωτερικό.

Οι προϋποθέσεις που απαιτείται να πληρούνται σωρευτικά είναι οι ακόλουθες: α) ο αιτών να μην ήταν φορολογικός κάτοικος Ελλάδας τα προηγούμενα 5 από τα 6 χρόνια, β) να μεταφέρει την φορολογική του κατοικία στην Ελλάδα από κράτος μέλος της Ε.Ε ή του Ε.Ο.Χ ή από κράτος με το οποίο είναι σε ισχύ συμφωνία διοικητικής συνεργασίας στο τομέα της φορολογίας με την Ελλάδα, γ) να παρέχει υπηρεσίες στην Ελλάδα στο πλαίσιο εργασιακής σχέσης  σύμφωνα με το άρθρο 12 παρ. 2 του ΚΦΕ (παροχή υπηρεσιών στο πλαίσιο σύμβασης εργασίας, παροχή υπηρεσιών ως διευθυντής ή μέλος του ΔΣ εταιρείας, παροχή νομικών υπηρεσιών από δικηγόρο έναντι πάγιας αντιμισθίας, παροχή υπηρεσιών ή έργου κατά τα ειδικώς οριζόμενα στον άρθρο 12 παρ.2στ κλπ.) και δ) να δηλώνει ότι θα παραμείνει στην Ελλάδα τουλάχιστον για μια διετία.

Εφόσον η αίτηση γίνει δεκτή, το φυσικό πρόσωπο απαλλάσσεται από το φόρο εισοδήματος και από την ειδική εισφορά αλληλεγγύης για το 50% του εισοδήματος του από την εν λόγω μισθωτή εργασία που αποκτά στην Ελλάδα εντός του φορολογικού έτους. Η υπαγωγή στις εν λόγω διατάξεις μπορεί να έχει διάρκεια μέχρι 7 φορολογικά έτη, χωρίς τη δυνατότητα παράτασης.

Ομοίως, τα ανωτέρω εφαρμόζονται και στην περίπτωση που φυσικό πρόσωπο μεταφέρει τη φορολογική του κατοικία στην Ελλάδα, με σκοπό να ασκήσει ατομική επιχειρηματική δραστηριότητα.

Εφόσον όμως το φυσικό πρόσωπο για κάποιο φορολογικό έτος δεν πληροί τις ως άνω υπό στοιχεία γ και δ προϋποθέσεις (παροχή υπηρεσιών στην Ελλάδα και παραμονή τουλάχιστον για μια διετία), παύει να υπάγεται στο εν λόγω ευνοϊκό καθεστώς και φορολογείται για το σύνολο του εισοδήματος του από μισθωτή εργασία που αποκτά στην Ελλάδα.

Αναμφισβήτητα όλες οι ανωτέρω διατάξεις προβλέπουν σημαντικά φορολογικά κίνητρα, ικανά να προσελκύσουν αρκετούς ενδιαφερόμενους, ώστε να επενδύσουν, να έρθουν ή να επιστρέψουν στη χώρα μας.