1. Σκοπός- Φάσεις Εφαρμογής

Η Ψηφιακή Κάρτα Εργασίας, τέθηκε σε εφαρμογή με το Νόμο 4808/2021 περί Προστασίας της Εργασίας με σκοπό να αποτελέσει ένα εργαλείο καταγραφής με απόλυτη ακρίβεια και σε πραγματικό χρόνο των ωρών εργασίας όλων των μισθωτών του ιδιωτικού τομέα. Εφαρμόζεται σε όλες τις μορφές απασχόλησης (πλήρης, μερική, πρακτική άσκηση, μαθητεία κλπ.), τα ωράρια εργασίας (σταθερό, μεταβαλλόμενο, βάρδιες, υπερωρίες) και σε όλους τους τύπους αδειών, που λαμβάνουν οι εργαζόμενοι. Βασικός στόχος του εν λόγω μέτρου είναι η καταπολέμηση των φαινομένων της αδήλωτης και υποδηλωμένης εργασίας, των απλήρωτων υπερωριών και της εισφοροδιαφυγής με κεντρικό γνώμονα την προστασία των εργαζομένων αλλά και των επιχειρήσεων από φαινόμενα αθέμιτου ανταγωνισμού.

Στην παρούσα χρονική στιγμή, έχει ήδη ολοκληρωθεί η Α’ φάση εφαρμογής της ψηφιακής κάρτας εργασίας. Πιο συγκεκριμένα, από την 1η Ιουλίου 2022 η ψηφιακή κάρτα εργασίας λειτουργεί κανονικά για τους εργαζόμενους του συνόλου των τραπεζών της χώρας και των επιχειρήσεων σούπερ μάρκετ με περισσότερους από 250 εργαζομένους. Περαιτέρω έχει ξεκινήσει και βρίσκεται σε εξέλιξη η Β’ φάση, που αφορά όλες τις επιχειρήσεις – εργοδότες της χώρας που απασχολούν εργαζόμενους μισθωτής εξαρτημένης εργασίας, καθώς από 1/11/2022 ξεκίνησε η απογραφική διαδικασία των στοιχείων εργασιακής σχέσης και ωραρίου απασχόλησης των εργαζομένων τους, στο Πληροφορικό Σύστημα Εργάνη ΙΙ, η οποία έληξε, κατόπιν παράτασης, την 20η/12/2022.

Μετά την ολοκλήρωση της απογραφικής διαδικασίας του χρόνου εργασίας, θα τεθεί σταδιακά ανά κλάδο δραστηριότητας σε πλήρη εφαρμογή ο μηχανισμός της ψηφιακής κάρτας εργασίας. Λόγω των ιδιαιτεροτήτων του κάθε κλάδου δραστηριότητας, η ενεργοποίηση της δεν θα συντελεστεί κατά γενικευμένο τρόπο, αλλά θα επεκταθεί αρχικά σε κλάδους, όπως οι εταιρείες security, οι ασφαλιστικές εταιρείες, οι ΔΕΚΟ και η βιομηχανία, ενώ ο στόχος του υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων είναι να εφαρμοστεί και στον τουρισμό από την επόμενη κιόλας τουριστική σεζόν.

  1. Τρόπος λειτουργίας

Το αναβαθμισμένο πλέον σύστημα ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ θα ενημερώνεται σε πραγματικό χρόνο για το ωράριο εργασίας των εργαζομένων και θα χαρακτηρίζει αυτόματα κάθε ώρα εργασίας ως κανονικό ωράριο, υπερεργασία, υπερωρία ή διευθέτηση, ενώ το ίδιο θα συμβαίνει και με τα διαλείμματα, τα ρεπό και τις άδειες. Η Ψηφιακή Κάρτα Εργασίας θα αποτελέσει το εργαλείο απόδειξης της προσέλευσης και της αποχώρησης του εργαζομένου από την εργασία του. Σε πρακτικό επίπεδο, η λειτουργία της θα διεξάγεται μέσω των ειδικών εφαρμογών “myErgani mobile app” και “Ergani CardScanner” για τον εργαζόμενο και τον εργοδότη αντίστοιχα, τις οποίες θα πρέπει να έχουν εγκαταστήσει σε κινητό ή tablet. Παράλληλα, μέσω της εφαρμογής “myErganimobile app” οι εργαζόμενοι θα μπορούν να βλέπουν στην κινητή τους συσκευή σε μορφή ημερολογίου το δηλωθέν πρόγραμμα τους και την πραγματική απασχόληση που παρείχαν.

Σημειώνεται ότι κατά την ψηφιακή οργάνωση χρόνου δίνεται η δυνατότητα επιλογής της ευέλικτης προσέλευσης των εργαζομένων εντός Χ λεπτών και έως 120’ κατά ανώτατο, εκκινώντας από την δηλωθείσα έναρξη του προδηλωθέντος ωραρίου. Αναφορικά με την τηλεργασία και την εκτός έδρας εργασία, δεν υπάρχει επί του παρόντος σχετική δυνατότητα χρήσης της Ψηφιακής Κάρτας Εργασίας από απόσταση, οπότε και θα παραμείνει σε εφαρμογή το προϊσχύον καθεστώς. Η δυνατότητα αυτή θα δοθεί σε αμέσως επόμενη φάση, ύστερα από έκδοση σχετικού Προεδρικού Διατάγματος.

  1. Προβληματική

Τα πλεονεκτήματα από την εφαρμογή της Ψηφιακής Κάρτας Εργασίας εντοπίζονται στην απευθείας και σε πραγματικό χρόνο σύνδεση με το σύστημα του Υπουργείου Εργασίας, το ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ. Αυτό εξασφαλίζει ότι κανένα από τα μέρη δεν θα μπορεί να παρέμβει και να αλλοιώσει τα δεδομένα, με αποτέλεσμα να υπάρχει σεβασμός στο ωράριο των εργαζομένων και πληρωμή των υπερωριών τους. Παράλληλα διευκολύνεται η δυνατότητα ουσιαστικού ελέγχου από τις αρμόδιες αρχές (Σώμα Επιθεώρησης Εργασίας), οι οποίες πλέον θα γνωρίζουν πριν επισκεφτούν ένα χώρο εργασίας ποιοι εργαζόμενοι πρέπει να βρίσκονται εκεί, οπότε και ο έλεγχος θα είναι πιο αποτελεσματικός. Περαιτέρω, οι εργαζόμενοι θα μπορούν να χρησιμοποιούν τις καταγραφές της Ψηφιακής Κάρτας Εργασίας ως αποδεικτικό μέσο ενώπιον των δικαστηρίων, ενώ θα έχουν το δικαίωμα έκδοσης διαταγής πληρωμής βάσει των καταγραφών της, δεδομένου ότι αυτή παρέχει πλήρη απόδειξη για τον πραγματικό χρόνο απασχόλησης.

Η υιοθέτηση της ψηφιακής κάρτας εργασίας από όλες τις επιχειρήσεις της χώρας, ανεξάρτητα από το μέγεθος και τον κλάδο δραστηριότητας, αποτελεί ένα σημαντικό βήμα στην προσπάθεια αναβάθμισης της εργασιακής καθημερινότητας των εργαζομένων και της προστασίας των κατοχυρωμένων εργασιακών τους δικαιωμάτων. Ωστόσο, τίθεται το ερώτημα, αν αποτελεί το ενδεδειγμένο μέτρο για την αντιμετώπιση των παθογενειών που εντοπίζονται στον εργασιακό τομέα. Σίγουρα αποτελεί ένα σημαντικό βήμα προς την κατεύθυνση της διαφάνειας, αλλά δεν μπορούμε να παραβλέψουμε και τη δυνατότητα καταστρατήγησης της χρήσης της ψηφιακής κάρτας, ιδίως με τη δήλωση -κατόπιν πιέσεων από την πλευρά του Εργοδότη- στο σύστημα της δήθεν λήξης του ωραρίου του εργαζομένου και την πάρα ταύτα συνέχιση παροχής εργασίας. Επιπλέον είναι γεγονός πως το μέτρο αυτό, συνεπάγεται επιπρόσθετα έξοδα και ευθύνες για τις επιχειρήσεις, οι οποίες καλούνται να εφοδιαστούν με τον κατάλληλο ψηφιακό εξοπλισμό και να λάβουν τα απαραίτητα μέτρα για την ορθή εφαρμογή του μηχανισμού αυτού, ενώ δεν μπορούν να παραβλεφθούν και οι αρνητικές συνέπειες που μπορεί να επέλθουν για την εργοδότρια εταιρεία, στην περίπτωση που εργαζόμενοι της δεν καταχωρούν ορθά την έναρξη ή τη λήξη του ωραρίου τους.

Αναμένεται λοιπόν να φανούν στην πράξη τα αποτελέσματα του μέτρου αυτού και να διαπιστωθεί, εάν εν τέλει θα επιτευχθούν οι σκοποί για τους οποίους υιοθετήθηκε και εάν θα επιλυθούν τα προβλήματα και οι δυσκολίες που θα ανακύψουν κατά την εφαρμογή του.