Η Ελλάδα επιχειρεί να ανοίξει ένα νέο κεφάλαιο στην προσέλκυση ξένων επενδύσεων στον τομέα της καινοτομίας, έχοντας εισαγάγει από τα τέλη του 2024 μία νέα ειδική άδεια διαμονής για επενδυτικούς σκοπούς, που χορηγείται σε πολίτες τρίτων χωρών που επενδύουν σε ελληνικές νεοφυείς επιχειρήσεις (startups). Η άδεια διαμονής για πραγματοποίηση επένδυσης σε νεοφυή επιχείρηση (Β.6) προστέθηκε στο άρθρο 9 του Κώδικα Μετανάστευσης ως υποπερίπτωση δστ’, δυνάμει του άρθρου 39 του Ν. 5162/2024. Πρόκειται για ρύθμιση που συνδέει τη μεταναστευτική πολιτική με την επιχειρηματικότητα και την τεχνολογική ανάπτυξη. Η νέα άδεια διαμονής τύπου Β.6 έρχεται να προστεθεί στο υφιστάμενο πλαίσιο του Κώδικα Μετανάστευσης και αφορά επενδύσεις ύψους τουλάχιστον 250.000 ευρώ σε εταιρείες εγγεγραμμένες στο Εθνικό Μητρώο Νεοφυών Επιχειρήσεων.
I. Νεοφυείς επιχειρήσεις (startups)
Α. Ορισμός
Νεοφυείς επιχειρήσεις για τους σκοπούς του νόμου, είναι όσες είναι εγγεγραμμένες ή εγγράφονται στο Μητρώο που διατηρεί η ανώνυμη εταιρεία με την επωνυμία «Εθνικό Μητρώο Νεοφυών Επιχειρήσεων Α.Ε.» και το διακριτικό τίτλο «ElevateGreece A.E.». Δικαίωμα εγγραφής στο Εθνικό Μητρώο έχουν κεφαλαιουχικές επιχειρήσεις με τη νομική μορφή ΙΚΕ, ΕΠΕ, ΑΕ, με έδρα την Ελληνική Επικράτεια, ή αντίστοιχες κεφαλαιουχικές επιχειρήσεις με έδρα στην αλλοδαπή, που διατηρούν θηγατρική ή υποκατάστημα στην Ελλάδα, εφ’ όσον διαθέτει Ελληνικό ΑΦΜ και είναι εγγεγραμμένο στο Γ.Ε.ΜΗ. Στην τελευταία περίπτωση, η εγγραφή στο Μητρώο αφορά το εν Ελλάδι υποκατάστημα και η σχετική αίτηση εγγραφής υποβάλλεται από αυτό.
Β. Προϋποθέσεις εγγραφής στο Εθνικό Μητρώο
Προκειμένου οι ενδιαφερόμενες επιχειρήσεις να εγγραφούν στο Εθνικό Μητρώο, απαιτείται να πληρούνται σωρευτικά οι κάτωθι προϋποθέσεις επιλεξιμότητας:
- Κατά την ημερομηνία υποβολής της αίτησης ένταξης στο Μητρώο, να μην έχουν υπερβεί τα 8 έτη λειτουργίας από την ημερομηνία έναρξης στη Δ.Ο.Υ.
- Να απασχολούν λιγότερους από 250 εργαζομένους κατά την τελευταία διαχειριστική χρήση, όπως καταγράφεται στο πληροφορικό σύστημα ΕΡΓΑΝΗ του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων.
- Ο ετήσιος Κύκλος Εργασιών να μην υπερβαίνει τα 50 εκατ. ευρώ, όπως καταγράφεται στις οικονομικές καταστάσεις της τελευταίας διαχειριστικής χρήσης.
Στην περίπτωση που η αίτηση αφορά εν Ελλάδι υποκατάστημα αλλοδαπής επιχείρησης, η ως άνω υπό 1 προϋπόθεση, θα πρέπει να συντρέχει τόσο για το υποκατάστημα όσο και για την αλλοδαπή επιχείρηση, ενώ οι υπό 2 και 3 προϋποθέσεις θα πρέπει να συντρέχουν μόνο για το εν Ελλάδι υποκατάστημα.
Επίσης θα πρέπει να υπάρχει τεχνολογική καινοτομία στο προϊόν/υπηρεσία ή/και καινοτόμο επιχειρηματικό μοντέλο πάνω σε πρόσφατη (νέα) τεχνολογία.
II.Δικαιούχοι
Α. Επενδυτές σε startup
Η άδεια χορηγείται σε φυσικά πρόσωπα από τρίτες χώρες (εκτός Ε.Ε.) που επενδύουν σε ελληνικές startups με κεφάλαια προερχόμενα από το εξωτερικό, και μπορεί να αφορά:
- Απόκτηση μετοχών κατά την αύξηση κεφαλαίου μίας startup ή
- Συμμετοχή σε ομολογιακό δάνειο που εκδίδει η επιχείρηση.
Β. Προϋποθέσεις
Οι ειδικότερες προϋποθέσεις και η διαδικασία χορήγησης της άδειας ρυθμίζονται στο άρθρο 100Α του Κώδικα Μετανάστευσης. Τα βασικά κριτήρια για την έγκριση της άδειας περιλαμβάνουν:
– Απόκτηση μετοχών ή εταιρικών μεριδίων ή συμμετοχών σε Startup εταιρεία με τη καταβολή ποσού τουλάχιστον 250.000 ευρώ επί αύξησης μετοχικού κεφαλαίου ή συμμετοχή σε ομολογιακό δάνειο που εκδίδει η Startup με την αγορά ομολογιών αξίας τουλάχιστον 250.000 ευρώ.
– Οι αποκτώμενες μετοχές, μερίδια ή συμμετοχές της εταιρείας και τα εξ αυτών δικαιώματα ψήφου να μην υπερβαίνουν το 33% του συνόλου αυτών.
– Δημιουργία τουλάχιστον δύο νέων θέσεων εργασίας εντός του πρώτου έτους.
– Διατήρηση των νέων και των υφιστάμενων θέσεων εργασίας για τουλάχιστον πέντε έτη.
Εκ των ανωτέρω συνάγεται ότι η επένδυση στις περισσότερες των περιπτώσεων θα πραγματοποιείται με την έκδοση από την Startup εταιρεία και την ανάληψη από τον επενδυτή μετοχών ή μεριδίων υπέρ το άρτιο, δηλαδή ο νεοεισερχόμενος επενδυτής θα καταβάλει μεγαλύτερο τίμημα από την ονομαστική αξία των μετοχών/μεριδίων.
Γ. Η διαδικασία χορήγησης
Η διαδικασία χορήγησης είναι παρόμοια με εκείνη των λοιπών αδειών διαμονής. Ο ενδιαφερόμενος υποβάλλει σχετική αίτηση στην αρμόδια διοικητική αρχή, η οποία κατόπιν εξέτασης του αιτήματος και διαπίστωσης των τυπικών και ουσιαστικών προϋποθέσεων, προβαίνει στην έκδοση της πράξης και στη χορήγηση της σχετικής άδειας διαμονής στον πολίτη τρίτης χώρας-επενδυτή.
Δ. Ειδικότερα – Νομικό πρόσωπο ως επενδυτής
Σύμφωνα με τη παρ. 3 του άρθρου 100Α του Κώδικα Μετανάστευσης, αν η επένδυση πραγματοποιείται από ημεδαπό νομικό πρόσωπο, μπορεί να χορηγηθεί η άδεια διαμονής σε πολίτη τρίτης χώρας που κατέχει το σύνολο των εταιρικών μεριδίων του νομικού προσώπου, ενώ αν η επένδυση πραγματοποιηθεί από αλλοδαπό νομικό πρόσωπο, μπορεί να χορηγηθεί άδεια διαμονής σε έως τρεις (3), αναλόγως του ύψους της επένδυσης, πολίτες τρίτων χωρών, οι οποίοι κατέχουν ποσοστό τουλάχιστον 33% του κεφαλαίου του αλλοδαπού νομικού προσώπου. Για παράδειγμα, εφόσον αλλοδαπή εταιρεία αποκτήσει μετοχές αξίας τουλάχιστον 750.000 ευρώ σε αύξηση μετοχικού κεφαλαίου μίας Startup, τότε δύνανται να λάβουν άδεια διαμονής μέχρι και τρία (3) φυσικά πρόσωπα, τα οποία κατέχουν έκαστο τουλάχιστον το 33% του κεφαλαίου της επενδύτριας εταιρείας.
ΙΙI. Διάρκεια και ανανέωση της άδειας διαμονής
Η άδεια διαμονής χορηγείται αρχικά για ένα έτος, και μπορεί να ανανεώνεται για διαστήματα δύο ετών, εφόσον πληρούνται οι ως άνω προϋποθέσεις χορήγησης.
Η δυνατότητα ανανέωσης παραμένει ακόμα και στην περίπτωση που η εταιρεία απωλέσει την ιδιότητά της ως Startup, δηλαδή εάν παρέλθει ο μέγιστος χρόνος λειτουργίας (σήμερα είναι οκταετία από την ημερομηνία έναρξης στη ΔΟΥ) και διαγραφεί από το Εθνικό Μητρώο Νεοφυών Επιχειρήσεων.
Επίσης, εάν η Startup λυθεί, πτωχεύσει ή μετασχηματιστεί, η άδεια δεν ανακαλείται αρκεί ο επενδυτής να πραγματοποιήσει επένδυση εντός δύο μηνών σε άλλη επιλέξιμη νεοφυή επιχείρηση ή διαφορετική επενδυτική κατηγορία.
Ο πολίτης της τρίτης χώρας έχει δικαίωμα μετά την πάροδο πέντε ετών να εκποιήσει τις μετοχές. Στην περίπτωση αυτή, η άδεια ανακαλείται, εκτός εάν γίνει επένδυση σε άλλη επιλέξιμη νεοφυή εταιρεία σε διάστημα δύο μηνών από την εκποίηση.
Σημαντικό είναι ότι διαστήματα απουσίας από τη χώρα δεν εμποδίζουν την ανανέωση της άδειας διαμονής, γεγονός που προσδίδει ένα συγκριτικό πλεονέκτημα σε σχέση με άλλες άδειες διαμονής.
IV. Συμπέρασμα
Με την άδεια διαμονής τύπου Β.6, η Ελλάδα φιλοδοξεί να προσελκύσει «έξυπνα κεφάλαια», δηλαδή επενδύσεις που συνδυάζουν τη χρηματοδότηση με την τεχνογνωσία και την επιχειρηματική εμπειρία. Πρόκειται για μία στρατηγική επιλογή που συνδέει τη μεταναστευτική πολιτική με την οικονομία, σε μία εποχή που η καινοτομία και η τεχνολογία διαδραματίζουν βασικό ρόλο στην ανάπτυξη.
Σε μία αγορά που αναζητά χρηματοδοτική ενίσχυση και εξωστρέφεια, η άδεια Β.6 έρχεται για να λειτουργήσει θετικά προς την κατεύθυνση της ενίσχυσης της ελληνικής οικονομίας, καινοτομίας και επιχειρηματικότητας, με την προσέλκυση διεθνών επενδυτών. Η πρόσφατη εισαγωγή της ρύθμισης, δεν επιτρέπει να πούμε με ασφάλεια εάν πρόκειται για μία επιτυχημένη ή όχι επιλογή. Η δομή όμως και η ευελιξία που προσφέρει φαίνεται να την καθιστούν ένα ελκυστικό εργαλείο για τους πολίτες τρίτων χωρών που επιθυμούν να συνδεθούν επιχειρηματικά με τη χώρα, ενώ τα πρώτα στοιχεία δείχνουν ότι υπάρχει ήδη ενδιαφέρον στο επενδυτικό κοινό του εξωτερικού επιβεβαιώνοντας ότι η άδεια διαμονής τύπου Β.6 κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση.